اوج تحقیقات علمی مسلمین چه زمانی بوده است
- پنجشنبه, ۱۰ دی ۱۳۹۴، ۰۳:۲۲ ب.ظ
- ۱ نظر
دوره امام صادق (ع) اوج تحقیقات علمی مسلمین بوده است ، جابربن حیان کتابی تحت عنوان اسماستتمام می نگاردو این کتاب بعدها در سال 1662 در انگلستان ترجمه می شود موضوع این کتاب درباره شیمی بوده که بعدا انگلیسیها شروع می کنند به مباحث شیمی ، امروزه پشت شیشه های مربوط به آزمایشهای شیمی نوشته شده الگزیز( alegziz ) که همان واژه الاکسیرات است که جابربن حیان در آن زمان بکار برده و بعنوان نمادی از مباحث طب در زبان انگلیسی مطرح میگردد نظریه جابربن حیان منجر به تحول عظیمی در طب اروپا می شود
جابر بن حیان، کتابی مشتمل بر هزار برگ و متضمن 500 رساله، تالیف کرده است. "برتلو" شیمیدان فرانسوی که به پدر شیمی سنتز مشهور است، سخت تحت تاثیر جابر واقع شده، میگوید : «جابر در علم شیمی همان مقام و پایه را داشت که ارسطو در منطق.» "جورج سارتن" میگوید : «جابر را باید بزرگترین دانشمند در صحنه علوم در قرون وسطی دانست.» "اریک جان هولیمارد" ، خاورشناس انگلیسی که تخصص وافری در پژوهشهای تاریخی درباره جابر دارد، چنین مینویسد :
جابر، شاگرد و دوست امام صادق علیهالسلام بود و امام را شخصی والا و مهربان یافت؛ بطوریکه نمیتوانست از او جدا ولی بینیاز بماند. جابر میکوشید تا با راهنمایی استادش، علم شیمی را از بند افسانههای کهن مکاتب اسکندریه برهاند و در این کار تا اندازهای به هدف خود رسید.»
برخی از کتابهایی که جابر در زمینه شیمی نوشته عبارتند از : الزیبق، نارالحجر، خواص اکسیرالذهب، الخواص، الریاض و ... .
وی به آزمایش بسیار علاقمند بود. از این رو، میتوان گفت که نخستین دانشمند اسلامی است که علم شیمی را بر پایه آزمایش بنا نهاد. جابر نخستین کسی است که اسید سولفوریک یا گوگرد را از تکلیس زاج سبز و حل گازهای حاصل در آب بدست آورد و آن را زینت الزاج نامید. جابر، اسید نیتریک یا جوهر شوره را نیز نخستین بار از تقطیر آمیزه ای از زاج سبز، نیترات پتاسیم و زاج سفید بدست آورد
اختراعات جابربن حیان
نوآوری انواع گوناگونی از وسایل آزمایشگاهی، از جمله عنبیق به اسم او ثبت شدهاست. کشف مواد شیمیایی متعددی همچون هیدرو کلریک اسید، نیتریک اسید، تیزاب (مخلوطی از دو اسید یاد شده که از جمله اندک موادی است که طلا را در خود حل میکند)، سیتریک اسید (جوهر لیمو) و استیک اسید (جوهر سرکه)، همچنین معرفی فرایندهای تبلور و تقطیر که هر دو سنگ بنای شیمی امروزی به شمار میآیند، از جمله یافتههای اوست. او همچنین یافتههای دیگری دربارهٔ روشهای استخراج و خالص سازی طلا، جلوگیری از زنگ زدن آهن، حکاکی روی طلا، رنگرزی و نم ناپذیر کردن پارچهها و تجزیهٔ مواد شیمیایی ارائه داد. از جمله اختراعهای دیگر او، قلم نوری است. قلمی که جوهر آن در تاریکی نیز نور میدهد. (احتمالاً با استفاده از خاصیت فسفرسانس این اختراع را انجام دادهاست.) در آخر، بذر دسته بندی امروزی عنصرها به فلز و نافلز را میتوان در دست نوشتههای وی یافت.
- ۹۴/۱۰/۱۰